Anayasa Mahkemesi, kıdemi beş yıldan az olan gazetecilere kıdem tazminatı ödenmemesine ilişkin hükmü iptal etti.
GÜRKAN DEMİRTAŞ
Ankara 21. İş Mahkemesi’nin başvurusu üzerine Anayasa Mahkemesi (AYM), kıdemi beş yıldan az olan gazetecilere kıdem tazminatı ödenmemesini düzenleyen ve çalışma sürelerinin dikkate alınmadığını düzenleyen hükmü iptal etti. Anayasaya aykırı olarak yılda altı aydan az. Davayı yürüten Avukat Onur Can Keskin, “Gazetecilik mesleği sadece adli baskı ve yasaklara karşı değil, ekonomik baskı ve kaygılara karşı da korunmalıdır. Son derece önemli ve olumlu bir gelişmedir. 62 yıldır uygulanıyor, Anayasa Mahkemesi kararıyla iptal ediliyor.” .
Ankara 21. İş Mahkemesi, kıdemi beş yıldan az olan gazetecilerin görevden alınmayacağına ilişkin düzenlemelerin yer aldığı 5953 sayılı Basın Mesleğinde Memur ve Memur İlişkilerinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 6. maddesinin birinci fıkrasının iptaline karar verdi. kıdem tazminatı ödenmesi ve bir yıl içinde altı aydan az çalışma süresinin tazminatın hesabında dikkate alınmayacağı. 7’nci fıkrasının ikinci cümlesinin iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
4 Mayıs’ta başvuruyu görüşen Anayasa Mahkemesi, Anayasa’ya aykırı düzenlemeleri iptal etti. Karar, Resmi Gazete’de yayımlanmasının ardından yürürlüğe girecek. Davanın açılmasına öncülük eden Avukat Onur Can Keskin, Anayasa Mahkemesi’nin kararına ilişkin şu değerlendirmede bulundu:
“Gazetecilerin haklarını düzenleyen ve 1952’de kabul edilen, 1961’de 212’nci maddesiyle değiştirilen ve bu nedenle halen 212 sayılı Kanun olarak bilinen Basın İş Kanunu, gazetecilerin diğer personele göre kıdem tazminatına ilişkin hükümler içermektedir. 5 yıl çalışmadıkça kıdeme hak kazanamazlar, 6 ayı geçmeyen çalışma süreleri kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmaz.Ancak iş kanununa tabi çalışanlar çalışarak kıdem tazminatı alırlar. bir yılı aşan çalışmalarda kıdem tazminatının hesaplanmasında bir günlük çalışma bile dikkate alınmaktadır.Bu nedenle kanunun anayasaya aykırı olduğunu ve diğer işçilerle gazeteciler arasında eşitsizliğe yol açtığını, maddelerin Anayasa’da yer alan eşitlik, hukuk devleti ve çalışma özgürlüğü unsurlarına aykırıydı.
“MESLEĞİN ÖZELLİKLERİNİ ODAK ALAN YENİ BİR YASAYA İHTİYAÇ OLDUĞUNU SÖYLEMELİYİZ”
Bilindiği üzere Anayasa Mahkemesi, gazetecilerin ücret ve fazla mesai ücretlerini koruyan yüzde 5 fazla mesai ücreti kuralını içeren Basın İş Kanunu’ndaki hususları iptal etti. Bu iptal kararından sonra hukuk gazeteciler için daha da elverişsiz hale geldi. Bugün verilen iptal kararı, 2019 kararları ile birlikte değerlendirildiğinde, gazetecilerin çalışma koşullarını koruyacak ve mesleğin özelliklerini ön plana çıkaracak yeni bir yasa ihtiyacının ortaya çıktığı vurgulanmalıdır.
“GAZETECİLİK MESLEĞİ SADECE CEZAİ BASKI VE YASAKLARDAN DEĞİL, EKONOMİK BASKI VE KAYGILARDAN DA KORUULMALIDIR”
Çünkü gazetecilik mesleği sadece adli baskı ve yasaklara karşı değil, ekonomik baskı ve paniğe karşı da korunmalıdır. Maaşını alamama endişesi taşıyan ya da işten ayrılırsa tazminatını alıp alamayacağı endişesi taşıyan bir gazetecinin işini özgürce yapması zorlaşıyor. Bu nedenle iptal kararı ve olası yeni yasal düzenlemelerin bu kamuoyu yönü dikkate alınarak yapılması gerekmektedir. 62 yıldır uygulanan bu adaletsizliğin Anayasa Mahkemesi kararıyla iptal edilmesi bu anlamda son derece değerli ve olumlu bir gelişmedir.
NE OLDU?
Gazeteci Nermin Pınar Erdoğan tazminatsız işten atıldı. Erdoğan işe iade davasını kazandı ama Hürriyet Daily News Erdoğan’ı işe almadı. Bunun üzerine Erdoğan, kıdem tazminatı ve diğer alacakları için iş mahkemesinde yeni bir dava açtı.
Gazeteci Erdoğan’ın avukatı Onur Can Keskin, Basın İş Kanunu’nun müvekkilinin kıdem tazminatını almasını engelleyecek iki maddesinin kıdemi beş yıldan az olduğu için anayasaya aykırı olduğunu savundu.
Avukat Keskin, 212 sayılı Kanunla değiştirilen 5953 sayılı Kanunun “meslekinde en az beş yıl çalışmış gazetecilere kıdem hakkı verilir” ve “Ancak altı aydan az” kararının yer aldığı 1. fıkrası yıllık hizmet dikkate alınmaz”. 7. fıkrasının iptali için Anayasa Mahkemesi’ne götürülmesini talep etti.
